CANDIS to indywidualny, krótkoterminowy program terapeutyczny dla osób mających problemy z powodu używania marihuany lub haszyszu. W programie mogą uczestniczyć osoby powyżej 16 roku życia (w uzasadnionych okolicznościach również młodsze), które chciałyby ograniczyć lub zrezygnować z używania konopi.
Program obejmuje około 10 sesji trwających do 90 min. każda, które realizowane są w czasie od 2 do 3 miesięcy i mają charakter indywidualnych rozmów z terapeutą. Terapia jest bezpłatna.
Podejście teoretyczne programu wykorzystuje metody, których skuteczność została potwierdzona badaniami naukowymi. Są to:
Akceptowalnym celem jest zatem zarówno abstynencja, jak i ograniczenie używania marihuany czy innych przetworów konopi.
Cannabis sativa to łacińska nazwa konopi siewnych. Środki odurzające wytwarzane z tej rośliny, takie jak marihuana lub haszysz, są określane wspólnym pojęciem kannabis.
Kannabis należy do najstarszych środków odurzających i ma bardzo długą tradycję jako roślina użytkowa i lecznicza. W Europie działanie odurzające konopi stało się znane wprawdzie już w XIX wieku, jednak ich używanie rozpoczęło się na szeroką skalę dopiero w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku.
Obecnie konopie są najpopularniejszym i najczęściej stosowanym narkotykiem w Polsce i Europie. Badania przeprowadzone w ostatnich latach w Polsce odnotowują wzrost konsumpcji marihuany i haszyszu zarówno wśród młodzieży jak również wśród dorosłych.
W konopiach indyjskich znaleziono dotychczas ok. 400 substancji chemicznych, z których 70 należy do grupy kannabinoidów. Odurzające działanie rośliny wywodzi się w szczególności z tej grupy, która oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy, a w szczególności na receptory kannabinoidowe.
Delta-9-tetrahydrokannabinol (THC) stanowi aktywny składnik o najsilniejszym działaniu psychoaktywnym. Inne kannabinoidy roślinne, jak na przykład kannabinol lub kannabidiol, rozwijają swoje działania dodatkowo (addytywnie, synergistyczne lub antagonistycznie) do działania THC, kiedy konopie są używane.
Najczęściej używane w Europie postaci kannabisu to wysuszone i rozdrobnione kwiaty i liście konopi (marihuana, potocznie „maryśka”, „gandzia”, „gras”, „trawa”, „zioło" „skun”) i haszysz uzyskiwany z zawierającej THC żywicy kwiatostanów, przeważnie sprasowany w brązowawo-zielone płytki lub bryłki (potocznie „czekolada” czy też ,,plastelina”). Rzadziej używany jest olej haszyszowy. Zawartość THC w marihuanie waha się przeważnie od 1% do 10% (EMCDDA, 2009). Niektóre odmiany uprawiane w szklarniach i przy zastosowaniu profesjonalnych metod uprawy obejmujących oświetlenie, specjalne nawożenie i systemy nawadniania mogą także być silniejsze. Zawartość substancji czynnych w haszyszu wynosi od 4% do 13% (EMCDDA, 2009). Zwykle przyjmowanie odbywa się przez palenie tak zwanych „jointów” (znanych także jako „skręt”, „gibon”, „blant”). Niektórzy używający konopi stosują także fajki lub fajki wodne (potocznie „bonga”, shishe”, „blubbery”).
Długoletnie i intensywne używanie przetworów konopi może prowadzić do powstawania zaburzeń, m.in.: do szkodliwego używania konopi i do uzależnienia od nich. Uzależnienie od przetworów konopi ma swoje miejsce w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób jako „zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane zażywaniem kanabinoli”
Więcej na temat objawów uzależnienia możecie znaleść tu: www.fundacjaprzystan.com/czytelnia/2-alkoholizm-objawy-uzaleznienia
Kolejną konsekwencją używania może być także ostre zatrucie. Samo w sobie nie dowodzi ono jeszcze wystąpienia „szkody zdrowotnej”, która jest wymagana dla rozpoznania „używania szkodliwego”.
Zespół abstynencyjny od konopi pojawia się w przypadku zakończenia (zaprzestania) lub zmniejszenia używania przetworów konopi w dużych dawkach. Początek i przebieg zespołu abstynencyjnego są ograniczone czasowo. Wśród objawów występują: pragnienie użycia substancji, zmniejszenie apetytu, zaburzenia snu, chwiejność emocjonalna, lęk, nadwrażliwość na ból, pocenie się (przede wszystkim w nocy), ogólna pobudliwość i drażliwość, czasami agresywność, wewnętrzny niepokój i dziwne sny.
Używanie konopi w dużych dawkach może prowadzić do zaburzeń psychotycznych przebiegających, np. z dezorientacją, depersonalizacją (zaburzonym poczuciem własnego ja), omamami słuchowymi lub wzrokowymi, objawami paranoidalnymi, urojeniami, zaburzeniami świadomości przebiegającymi z sennością i podwyższeniem progu reakcji na bodźce lub zaburzonymi emocjami. Mogą one występować podczas używania przetworów konopi lub bezpośrednio po nim (zwykle w czasie 48 godzin) i typowo zanikają w przypadku abstynencji w czasie miesiąca - częściowo, a w czasie sześciu miesięcy - całkowicie. Objawy nie pozostawiają z reguły uszkodzeń wtórnych. Zaburzenie psychotyczne mogą także występować z opóź- nieniem, które zaczyna się po więcej niż dwóch tygodniach od ostatniego użycia substancji.
Zaburzenia psychotyczne mogą mieć także charakter zaburzeń chronicznych (np. schizofrenia). Uważa się, że u osób które mają dziedziczną skłonność do występowania zaburzeń psychicznych, używanie przetworów konopi może zadziałać jak ,,czynnik spustowy" i przyczynić się do wystąpienia psychozy.
Następstwa medyczne. Przewlekłe używanie przetworów konopi jest związane z określonymi zagrożeniami zdrowotnymi. Udowodniono przede wszystkim występowanie dolegliwości i chorób ze strony układu oddechowego (np. bólów gardła, silnego kaszlu, duszności, zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc i zaczopowania dróg oddechowych). W szczególności u osób, które wcześniej przechodziły choroby układu krążenia, istnieje zwiększone ryzyko zawału serca przez pierwszą godzinę po użyciu przetworów konopi. Badania dowodzą wyraźnego wzrostu ryzyka wystąpienia raka języka, krtani i płuc.
Problemy społeczne. W licznych badaniach wykazano występowanie różnych problemów społecznych związanych z używaniem konopi. Są badania, które dowodzą na przykład, że wczesne i regularne używanie konopi wyraźnie zwiększa ryzyko przedwczesnego przerwania nauki szkolnej. Efekty te prawdopodobnie wiążą się z kontekstem społecznym, w którym używane są konopie. Problemy u osób przewlekle używających konopi uwidaczniają się w życiu zawodowym w postaci zwiększonej liczby absencji, spóźnień, zmian pracy i wypadków przy pracy w porównaniu z osobami nieużywającymi. Być może problemy te są związane z utratą motywacji, która jest często obserwowana u osób używających przetworów konopi.
Deficyty poznawcze. Wielokrotnie relacjonowano pogorszenie się funkcji poznawczych, takich jak np. pa- mięć i uwaga, podczas fazy ostrego działania konopi. Wykazano także, że przewlekłe przyjmowanie kannabinoidów wyraźnie wpływa negatywnie na pamięć, zdolność do koncentracji uwagi, motywację i funkcje psychomotoryczne. U osób, które wcześnie zaczęły używać konopi, stwierdzono poważniejsze pogorszenie zdolności poznawczych aniżeli u osób, które zaczęły używać przetworów konopi jako osoby dorosłe.
Program CANDIS jest wdrażany w Polsce przez Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii we współpracy z Centralnym Instytutem Zdrowia Psychicznego Uniwersytetu Heidelberga w Mannheim i Uniwersytetem Technicznym w Dreźnie. Skuteczność programu CANDIS została potwierdzona w badaniach ewaluacyjnych prowadzonych przez Uniwersytet Techniczny w Dreźnie.
Zajęcia w ramach terapii prowadzone są przez certyfikowanych specjalistów terapii uzależnień, którzy odbyli dodatkowo profesjonalne szkolenia uprawniające ich do prowadzenia programu Candis.